تابستان چند سال پیش، جلد اول تفسیر المیزان را به لطف خدا و با کمک نرم‌افزار جامع التفاسیر نور خواندم. المیزان واقعا گوارا بود، ولی انتظار بیشتری از نرم‌افزار داشتم. خدا جوایزش را زیاد کند! کاش دردسترس‌تر بود، مثل یک سایت و البته زیباتر. کاش کمی آگاه بود از محتوی تفسیر، یا حداقل کاش این طور وانمود می‌کرد. این آرزوها را به امید خدا ما محقق می‌کنیم.

بیش از یک سال گذشته است از ایده‌پردازی‌هایمان برای رسیدن به چنین محصولی. به این فکر می‌کردیم که ما انبوهی محتوی مربوط به قرآن داریم که به مخاطب در فهم معنای این کتاب، کمک می‌کند. سال‌ها شرح و تفسیر، کتاب‌ها معنی لغت و از این قبیل که اگر درست عرضه شوند، تشنه و جویای آنها بسیار است. اما مشکل اصلی همان انبوه بودن این مطالب است که اگر در دسترس هم باشند، این پژوهشگر است که به دنبال آنها می‌رود.

این مشکل حل نشدنی است و هرگز کسی نخواهد توانست از اسرار و ظرافت‌های آیات قرآن، بدون مطالعه و تفکر بسیار آگاه شود. ولی خب احتمالا می‌توان در یک قرائت روزانه، به مطالعه صورت واژه‌ها و حداکثر، ترجمه آیات اکتفا نکرد. ایده اصلی زلال همین بود که مخاطب با نگاه کردن به ظاهر قرآن، قسمت کم‌عمق‌تر این چشمه را هم از نظر بگذراند تا شاید علاقه‌مند به مطالعه بیشتر شود. یعنی ابزاری برای پژوهش و تفکر در قرآن که مخاطب عام را هم از یاد نبرده است.

راه رسیدن به این هدف را در قالب یک ارائه آماده کردیم که از تلاش‌های مشابه شروع شده و به آرزوهای ما ختم می‌شود. در نهایت هم نمایی از اولین گام ما برای رسیدن به این محصول ترسیم شده است:

این ایده را به مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) ارائه دادیم و با همکاری این شرکت (یعنی فراهم کردن داده‌های تفسیر) نسخه اول زلال را آماده کردیم؛ یعنی همان قرآن به همراه ترجمه و تفسیر تر و تمیز. البته از درآوردن ادای آگاهی از محتوی تفسیر هم غافل نشدیم و مخاطب می‌تواند با انتخاب هر آیه، ببیند کدام واژه‌های آن در تفسیر شرح شده‌اند:

آینده همیشه روشن بوده است و ما هم آرزوهای زیادی برای زلال داریم. به امید خدا در گام بعد قرار هست بیشتر روی تدبر در آیات کار کنیم تا مخاطب بتواند، معنای آیه را بهتر درک کند. در واقع برای گام بعد کارهای زیادی داریم:

• استفاده از فرهنگ لغات
• جستجوی آیات
• ثبت نکته و برچسب برای آیه
• بازطراحی واسط گرافیک
• عرضه نسخه آندروید

شنیدن نظر شما در مورد این ایده و تلاشی که برای رسیدن به آن کرده‌ایم، ما را دلگرم می‌کند.

ماها کارا رو معمولا خیلی سخت می‌گیریم. مثلا اگر بهمون بگن که قراره در یک پروژه اطلاع‌رسانی پیامکی داشته باشیم، اولین گزینه‌ای که در ذهنمون می‌آد، خرید یک مودم جی.اس.ام هست. بعد به این فکر می‌کنیم که باید هر ساعت از روز خواستیم پیامک بزنه و لابد باید یه سرور اختصاصی با همچین مودمی راه بندازیم. خیلی سهل‌انگار و آسون‌گیر که باشیم، فکر می‌کنیم که پروژه روی یه هاست معمولی می‌گذاریم و برای ارسال پیامک یه کلاینت می‌نویسیم که همش از سرور بپرسه الان می‌خوای پیامک بزنم؟ و با این فکر به خودمون یه‌کم تخفیف می‌دیم. حالا اینا که خوبه، معمولا وقتی از ما مدت زمان انجام یه چنین پروژه‌ای رو بپرسن، سعی می‌کنیم تصویری از یک پروژه‌ی ملی رو برای مخاطب ترسیم کنیم که با یه تیم متخصص و در طول چند ماه باید انجام بشه.

سرور کوچولو (مثل شازده کوچولو بخونید) راه‌حل ما برای این مساله است. ایده (پیشنهاد یاسر) این بود که از یه موبایل به عنوان ارسال کننده‌ی پیامک استفاده کنیم که خودش وصل بشه به سایت و اطلاعات افرادی رو که قراره پیامک دریافت کنن، بگیره. اجرای این ایده از ما دقیقا دو روز زمان گرفت و این یعنی دیروز صبح هیج بخشی از این کار انجام نشده بود، ولی امشب سرور کوچولو منتظر دستور سایت برای ارسال پیامک نشسته!

کد موبایل و کد سایت هر دو به زبان پایتون نوشته شدن. سایت رو در چارچوب Flask و کد موبایل رو با SL4A نوشتیم؛البته هیچ‌کدومشون رو تا دیروز درست و حسابی بلد نبودیم. الان هم نمی‌شه گفت که خیلی چیز شاخی شده ولی برای دو روز خوبه.

تهیه‌ی تجهیزاتش هم برامون خیلی سخت نبود. یه گوشی آندروید بدون استفاده، افتاده بود گوشه‌ی خونه‌ی یاسراینا (که خب حتما گوشه‌ی خونه‌ی شما هم افتاده) و البته یه سیم‌کارت اعتباری همراه اول (این رو ممکنه بعضی‌ها نتونن در عرض 2 روز جور کنن) که بنده در قلب سرور کوچولو گذاشتم!

به امید خدا می‌خوایم این پروژه رو تر و تمیز کنیم و این خدمت رو برای همه‌ی سایت‌ها فراهم کنیم تا هر سایتی مجبور نشه از اول این راه رو بره. در واقع ما نمی‌خوایم یه سایت دیگه برای ارسال پیامک‌های تبلیغاتی درست کنیم، بلکه منظورمون راحت کردن ارسال پیامک برای سایت‌های درست و حسابیه. مثلا سایت منبر (به عنوان نمونه‌ی کامل یک سایت درست وحسابی) قراره از طریق پیامک اطلاع‌رسانی کنه که رفقا کی و کجا باید بیان پای درس حاج‌آقا!

دو تا دانشجوی کارشناسی کامپیوتر بودیم که تصمیم گرفتیم با هم کلی پروژه خوب انجام بدیم. یه چند ماهی فاصله افتاد و بعد مهر ۹۰ شروع به کار کردیم، اون موقع هر دو مون دانشجوی کارشناسی ارشد هوش مصنوعی شده بودیم. به لطف خدا برای کار کردن مشکل مکان نداشتیم، یه پروژه هم از قبل شروع کرده بودیم که حالا شده اولین خروجی شرکت‌مون؛ البته اگر خدا توفیق بده و ثبت کنیم‌ش.

از اولین چالش‌های هر کی می‌خواد شرکت بزنه (یا حتی بچه‌دار بشه)، انتخاب اسمه. به قول یکی از رفقا بعضی‌ها دنبال این هستن که ۸، ۹ تا مفهوم رو با اسم به مخاطب القا کنند. ولی ما دنبال یه اسم می‌گشتیم که رنگ و بوی خدا توش باشه و البته به مخاطب بگه که ما قراره برای رشدش تلاش کنیم. یعنی حداقل در نظر، ما برای سعادت انسان کار می‌کنیم. یه‌کم منفعلانه‌ترش می‌شه اینکه قراره مخاطب با ما به خدا نزدیک‌تر بشه. سُبحه این مفهوم دوم رو راحت‌تر می‌رسونه و شاید شکل عملی‌تر اون هدف بلند هم همینه. مثلا ما قرار نیست مثل مدرسه، به بچه‌ها چیز یاد بدیم، ما قراره انتخاب راه درست و پیمودنش رو برای مخاطب آسون کنیم.

صاحبان قدرت توی این دنیا (حداقل غربی‌هاشون) معمولا چنین هدفی ندارند. راستش انتظاری هم ازشون نیست و این شده که رفتنِ راه غفلت رو برای مخاطب‌هاشون آسون کردند، خیلی آسون. اون‌ها با هم شدن و تونستن این کارها رو بکنن. اون‌ها دور شمع منافع کوچولوشون جمع شدند و این دنیا رو به لجن کشیدند.

ما هم می‌خوایم با هم باشیم و این دنیای کثیف رو پاک کنیم، خدا با هم بیشتر دوست‌مون داره. ایده‌ی اسم هم از کتاب خودش گرفتیم (سوره رعد، آیه 13):

وَ يُسَبِّحُ الرَّعدُ بِحَمدِهِ وَ المَلائِكَةُ مِن خيفَتِهِ وَ يُرسِلُ الصَّواعِقَ فَيُصيبُ بِها مَن يَشاءُ وَ هُم يُجادِلونَ فِي اللَّهِ وَ هُوَ شَديدُ المِحالِ

ما هم قراره تسبیح باشیم برای هر انسانی که می‌خواد در کنار زمین و زمان اون بزرگوار رو ستایش کنه (این حُب). البته نباید از بار حماسی آیه هم بگذریم که خیلی با پاک کردن دنیا از پلیدی‌ها سازگاره (این هم بغض).